Quảng Ninh được ví như một "Việt Nam thu nhỏ", có đa dạng các loại địa hình từ đồng bằng, vùng núi, ven biển,... Là tỉnh miền núi, trung du nằm ở vùng duyên hải, với hơn 80% đất đai là đồi núi. Trong đó, có hơn 2000 hòn đảo núi đá vôi nổi trên mặt biển, phần lớn chưa được đặt tên. Địa hình của tỉnh đa dạng có thể chia thành 3 vùng gồm có Vùng núi, Vùng trung du và đồng bằng ven biển, và Vùng biển và hải đảo.

Quảng Ninh có quỹ đất dồi dào (611.081,3 ha). Trong đó: 10% là đất nông nghiệp, đất có rừng chiếm 38%, 43,8% là diện tích chưa sử dụng tập trung ở vùng miền núi và ven biển, còn lại là đất chuyên dùng và đất ở. Với ưu thế của tỉnh miền núi, ven biển, khí hậu ẩm rất thuận lợi cho quá trình sinh trưởng phát triển các loài cây lấy gỗ, lấy nhựa như thông nhựa, thông mã vĩ, keo, bạch đàn... Đặc biệt, với đặc thù điều kiện lập địa trên diện tích đất đồi núi của tỉnh rất thích hợp với các loài cây gỗ quý, đặc sản, cây dược liệu, các loài cây mang tính bản địa. Quảng Ninh có nhiều loại đất. Chiếm diện tích lớn nhất là đất feralit vàng đỏ và đất feralit đồng cỏ thứ sinh phát triển ở địa hình đồi núi thấp.

Tổng diện tích rừng và đất rừng là 243.833,2 ha, chiếm 38% diện tích đất tự nhiên toàn tỉnh, trong đó rừng tự nhiên chiếm khoảng 80%, còn lại là rừng trồng, rừng đặc sản khoảng 100.000 ha, đất thành rừng khoảng 230.000 ha, là điều kiện để phát triển thành các vùng nông nghiệp, vùng cây đặc sản, cây ăn quả có quy mô lớn.

Quảng Ninh có thế mạnh và tiềm năng to lớn để phát triển các ngành kinh tế biển, có chiều dài đường ven biển lớn thứ hai 250 km với 2.077 hòn đảo, chiếm 2/3 số đảo của cả nước, trong đó trên 1.000 đảo đã có tên; có ngư trường rộng lớn trên 6.100 km², là nơi sinh sống của vô vàn các loài sinh vật biển quý hiếm. Hầu hết các bãi cá chính có sản lượng cao, ổn định, đều phân bố gần bờ và quanh các đảo, rất thuận tiện cho việc khai thác. Ven biển Quảng Ninh có nhiều khu vực nước sâu, kín gió là lợi thế đặc biệt quan trọng thuận lợi cho việc xây dựng, phát triển hệ thống cảng biển đặc biệt là cảng nước sâu tiếp nhận được tàu có trọng tải lớn và cảng thủy nội địa, nhất là ở thành phố Hạ Long, thành phố Cẩm Phả, huyện Tiên Yên, thành phố Móng Cái và huyện Hải Hà đáp ứng cho việc giao lưu hàng hóa với các tỉnh trong vùng.

Quảng Ninh có khí hậu cận nhiệt đới ẩm đặc trưng của miền Bắc Việt Nam, với một mùa hạ nóng ẩm mưa nhiều và một mùa đông lạnh khô ít mưa. Do vị trí địa lý ven biển và địa hình đa dạng, tỉnh chịu ảnh hưởng mạnh của gió mùa Đông Bắc và ít chịu tác động từ gió mùa Tây Nam. Khí hậu Quảng Ninh được phân thành hai mùa rõ rệt: mùa nóng ẩm từ tháng 5 đến tháng 10, mùa lạnh khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Độ ẩm trung bình năm đạt 82–85%.

• Nhiệt độ trung bình năm dao động từ 21–23°C, chênh lệch giữa các vùng núi và ven biển rõ rệt. Mùa đông có hiện tượng sương muối và đôi khi có mưa tuyết tại các vùng núi như Bình Liêu, Ba Chẽ.

• Lượng mưa trung bình năm khoảng 1.995mm, tập trung chủ yếu vào mùa hè (chiếm 85% lượng mưa cả năm). Mưa phân bố không đều, nhiều nhất ở vùng Móng Cái, Tiên Yên, Hải Hà (khoảng 2.400mm) và ít nhất tại Ba Chẽ (khoảng 1.400mm).

• Quảng Ninh chịu ảnh hưởng sâu sắc của chế độ gió mùa gió mùa hạ (tháng 5–10) từ hướng đông nam, thường mang theo mưa lớn và bão; gió mùa đông (tháng 11–4) từ hướng đông bắc, gây lạnh khô. Mỗi năm, trung bình có khoảng 5–6 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến khu vực.

=> Nhìn chung, khí hậu Quảng Ninh mát mẻ, ấm áp, thuận lợi cho phát triển nông, lâm nghiệp và các hoạt động kinh tế biển.

• Quảng Ninh có khoảng 30 sông, suối dài trên 10 km, trong đó nổi bật là sông Bạch Đằng, sông Ka Long, sông Tiên Yên và sông Ba Chẽ. Các sông thường ngắn, nhỏ, độ dốc lớn, chịu ảnh hưởng mạnh của thủy triều, hình thái phổ biến là dạng cánh quạt, trừ một số sông lớn có dạng lông chim. Chế độ dòng chảy phân thành hai mùa rõ rệt: mùa lũ (tháng 5–10) và mùa cạn (tháng 11–4), với lưu lượng mùa mưa cao gấp khoảng 1.000 lần mùa khô. Phù sa của các sông ít do phần lớn chảy qua vùng địa chất cứng.

• Vùng cửa sông có hiện tượng nước mặn xâm nhập sâu, đất dễ bị xói lở và bồi lấp nhanh, nhất là tại các khu vực khai khoáng như Vàng Danh, Mông Dương.

• Về biển, Quảng Ninh giáp vịnh Bắc Bộ với đặc trưng sóng gió nhỏ do được hệ thống đảo che chắn. Chế độ thủy triều nhật triều, biên độ 3–4 m, có hiện tượng "con nước" đặc trưng. Vùng biển này có dòng hải lưu lạnh, mùa đông nhiệt độ có thể xuống tới 13°C.

• Tổng lượng nước mặt ước tính 8.777 tỷ m³/năm, tập trung 75–80% vào mùa mưa. Nguồn nước ngầm dồi dào, với trữ lượng lớn tại các khu vực như Cẩm Phả (6.107 m³/ngày) và Hạ Long (21.290 m³/ngày). Quảng Ninh cũng có từ 2.500–3.000 ha mặt nước ao, hồ, đầm thuận lợi cho nuôi trồng thủy sản.